Senedd
Y Pwyllgor Busnes
Hydref 2020
Diwygio Rheolau Sefydlog: Atal trafodion cyn pleidleisiau electronig o bell
Diben
- Yn unol â Rheol Sefydlog 11.7(iv), y Pwyllgor Busnes sy’n gyfrifol am wneud argymhellion ar arferion a gweithdrefnau cyffredinol y Senedd, gan gynnwys unrhyw gynigion ar gyfer ail-wneud y Rheolau Sefydlog neu eu diwygio.
2. Mae’r adroddiad hwn yn cynnig diwygio Rheolau Sefydlog i ddileu'r gofyniad am doriad o bum munud o leiaf cyn unrhyw bleidlais electronig o bell a mewnosod gofyniad am doriad o bum munud o leiaf ar gais tri Aelod.
Cefndir
3. Mae Rheol Sefydlog 34.14D yn nodi, pan gynhelir pleidleisiau o unrhyw leoliad trwy ddulliau electronig, ‘cyn cymryd unrhyw bleidlais, rhaid i'r Llywydd atal y trafodion dros dro am o leiaf bum munud. Os yw pleidleisiau igael eu cymryd yn syth ar ôl ei gilydd, dim ond unwaith y mae angen atal ytrafodion dros dro.’
4. Caiff y pleidleisio electronig o bell ei wneud drwy Ap. Fe'i defnyddiwyd gyntaf yn ystod y Cyfarfod Llawn hybrid cyntaf ar 8 Gorffennaf 2020 ac mae wedi’i ddefnyddio yn ystod pob cyfnod pleidleisio ers hynny.
5. Defnyddiwyd yr egwyl i ganiatáu i Aelodau fewngofnodi i system a oedd yn anghyfarwydd iddynt i ddechrau, ac i'r Llywydd gynnal pleidlais brawf.
6. Cynhaliwyd Cyfnod 3 y Bil Anifeiliaid Gwyllt mewn Syrcasau (Cymru) ar 8 Gorffennaf 2020. Cafwyd egwyl o bum munud cyn pob pleidlais, h.y. ar ôl y ddadl ar bob grŵp, yn unol â gofynion Rheol Sefydlog 34.13D. Roedd dau grŵp, a olygai ddwy egwyl o bum munud a rhywfaint o adborth gan yr Aelodau bod dwy egwyl yn ddiangen.
7. Mae Cyfnod 3 y Bil Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) wedi'i drefnu ar gyfer 10 Tachwedd 2020. Denodd Cyfnod 2 y Bil 297 o welliannau mewn 25 o grwpiau. Mae'n debygol, felly, y bydd Cyfnod 3 yn denu lefel o welliannau a fyddai yr un mor uchel ac, yn bwysicach yn y cyd-destun hwn – nifer fawr o grwpiau. Byddai egwyl o bum munud cyn pob grŵp yn arwain at ddwy awr a phum munud ychwanegol o fusnes, pe bai'r un nifer o grwpiau yng Nghyfnod 3 ag yr oedd yng Nghyfnod 2.
Newidiadau a gaiff eu cynnig
8. Gan fod Aelodau bellach wedi cael amser i feistroli'r ap pleidleisio o bell, a bod tebygolrwydd mawr y bydd gan drafodion Cyfnod 3 nifer sylweddol o grwpiau, cynigir diwygio'r Rheolau Sefydlog fel bod egwyl cyn pleidleisio yn ddewisol.
9. Cynigir bod Rheol Sefydlog 34.14D yn cael ei diwygio i ddileu'r gofyniad am doriad o bum munud cyn unrhyw bleidlais a mewnosod gofyniad yn atal y trafodion am bum munud ar gais o leiaf tri Aelod. Mae hyn yn debyg i'r ddarpariaeth yn Rheol Sefydlog 12.44 ar gyfer pleidleisio yn y Siambr (ond heb gyfeirio at y gloch):
Pan gynhelir pleidleisiau yn unol â Rheol Sefydlog 34.14A, nid yw Rheol Sefydlog 12.44 yn gymwys, ond cyn cymryd unrhyw bleidlais, pan fydd o leiaf dri aelod yn gwneud cais, rhaid i'r Llywydd atal y trafodion dros dro am o leiaf bum munud. Os yw pleidleisiau i gael eu cymryd yn syth ar ôl ei gilydd, dim ond unwaith y mae angen atal y trafodion dros dro.
10. Mae Rheol Sefydlog 12.18 yn darparu y caiff y Llywydd, mewn amgylchiadau lle mae o'r farn ei bod yn briodol gwneud hynny, atal y trafodion am gyfnod penodedig.
Mae'r Llywydd wedi nodi ei bwriad i drefnu egwyl fer cyn pob cyfnod pleidleisio a chyn y gyfres gyntaf o bleidleisiau yn ystod trafodion Cyfnod 3.
Cam i’w gymryd
11. Derbyniodd y Pwyllgor Busnes y newidiadau i'r Rheolau Sefydlog yn ffurfiol ar 20 Hydref 2020, a gwahoddir y Cynulliad i gymeradwyo'r cynigion a nodir yn Atodiad A.